Veel­ge­stel­de vra­gen

Waarom moet het kasteel verbouwd worden?

Het onderhouden van een imposant monument als het Gravensteen is een werk van lange adem en een permanente zorg. Het kasteel werd in de aanloop naar de Wereldtentoonstelling van 1913 grondig gerenoveerd en heropgebouwd, weliswaar in de tijdsgeest van toen. In de jaren tachtig van de vorige eeuw drongen restauratiewerken zich op. Jarenlang werkte men aan het versterken van funderingen, het aanpassen van daken, het plaatsen van vloerverwarming, het bouwen van een nieuwe betonnen ingangstrap in de jaren tachtig en negentig tot en met de restauratie van de volledige omwalling, voltooid in 2015.

Hoewel het kasteel veel te bieden heeft, is het opnieuw aan werken toe. Niet alleen voor de veiligheid en versterking van de burcht, maar ook om het kasteel toegankelijker te maken voor minder mobiele personen. Het huidig kassagebouwtje en het sanitair zijn ontoereikend. Het opperhof en het dak van het donjon liggen er sjofel bij. De ruïne achteraan het donjon, nu niet toegankelijk, moet dringend gerestaureerd worden en kan na de restauratie opgenomen worden in het bezoekersparcours. 

Alle werken aan de burcht gebeuren in nauw overleg met de experten van het Agentschap Onroerend Erfgoed, Toerisme Vlaanderen, Inter* en de betrokken stedelijke diensten en departementen, waaronder de Dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg, de Groendienst, de Toegankelijkheidsambtenaar, de Stadsbouwmeester, Dienst Facility Management, …

*Inter is een expertisecentrum in toegankelijkheid en Universal Design 

Waarom komt er een buitenpaviljoen naast het Gravensteen?

Het toekomstige buitenpaviljoen heeft meerdere functies.

• Het laat toe de binnenkomende en uitgaande bezoekersstroom te scheiden. Bezoekers komen binnen langs het poortgebouw, zoals nu het geval is, en zullen het kasteel verlaten via het buitenpaviljoen.
• Het heeft een lift die voor rolstoelgebruikers noodzakelijk is om het kasteel op eigen kracht te kunnen betreden. De kasseienhelling van het poortgebouw – de huidige toegang - is voor hen ongeschikt, maar is van uitzonderlijke erfgoedwaarde waardoor hier bouwtechnisch niet mag aan geraakt worden.
• De personeelsruimte, nu ondergronds en zonder daglicht, en de hoogspanningscabine krijgen onderdak in het paviljoen.
• Ook de shop, die nu ruimte inneemt in een van de mooiste zalen van het Gravensteen, de monumentale Ridderzaal, krijgt er een betere plek. 
• Door de logistieke en onthaalfuncties buiten de walmuur te brengen vergroten we de authenticiteit en de ruimtelijkheid van het kasteel. Het is ook een duurzame keuze: het leidt tot een rationeler energieverbruik.

Wordt een deel van het Gravensteen afgebroken?

Nee, helemaal niet. 
In de walmuur wordt wel een opening gemaakt met een afmeting van 2m30 x 1m50 die de doorgang is naar het nieuwe paviljoen. Ook om vanuit de lift de verdiepingen van het donjon te kunnen betreden, worden enkele openingen gemaakt.
Die liftkoker wordt niet direct tegen de gevel van het donjon geplaatst, maar er blijft ruimte tussen de bestaande muur en de liftkoker. De plaats van die openingen is weloverwogen gekozen in overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen en de Dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg. Ze worden gemaakt op plaatsen waar begin 20ste eeuw ook al restauratiewerken gebeurden en zijn maximaal omkeerbaar.  

Waarom kan er geen lift binnen in het kasteel komen ?

Deze mogelijkheid werd onderzocht. Het architectenteam heeft er vooral voor gekozen om geen lift in het gebouw te plaatsen omdat het wegnemen van metselwerk omkeerbaar is, terwijl het wegsnijden van houten vloerbalken onherstelbare schade geeft. Bij het verwijderen van metselwerk worden de stenen immers genummerd en beschreven opgeslagen. Een doorgezaagde houten balkenstructuur is onherroepelijk verloren.

Hoeveel ruimte neemt het buitenpaviljoen in?  

Het buitenpaviljoen neemt 13 % van de groenzone naast het Gravensteen in.
De ontwerpers gingen hiervoor niet over één nacht ijs. De relatie met het omliggende landschap is intussen sterk geëvolueerd. Het paviljoen werd een kernachtig poché plan om de oppervlakte of footprint heel compact te houden. 

Wat gebeurt er met de groenzone naast het Gravensteen?

Het plan, dat in 2018 is opgemaakt door de Groendienst, wordt herbekeken in combinatie met het buitenpaviljoen. De bezorgdheden en afspraken met de buurtbewoners worden opnieuw meegenomen in het hernieuwde groenplan.

Wil men nog meer toeristen naar het Gravensteen lokken?

Zeker niet.
Het aantal toeristen wereldwijd en dus ook in Gent is de laatste jaren vanzelf spectaculair gestegen. Alle monumenten zagen een grote stijging in bezoekersaantallen. Om iedereen op een kwaliteitsvolle en veilige manier te ontvangen is er een draagkracht van 500.000 bezoekers per jaar vastgelegd. Sinds twee jaar werken we ook al met online ticketing en spreiding van bezoekers in uurblokken. Het managen van de bezoekersaantallen is nu al essentieel om de draagkracht van het kasteel niet te overschrijden. Méér bezoekers is dus niet het doel van de verbouwing.

Waarom kan een ondergrondse tunnel niet?

Deze optie is onderzocht maar een ondergrondse tunnel, op die locatie in de binnenstad, is voor het Agentschap Onroerend Erfgoed geen optie. Het kasteel is omgeven door water en de grond rondom het kasteel zit vol met archeologische artefacten, maar ook met leidingen, kabels, buizen,… 

Waarom kan de liftkoker tegen de donjon niet in glas?

Een glazen liftkoker lijkt misschien een goede oplossing, maar de architecten kiezen bewust niet voor glas. Glas reflecteert heel hard en is net zeer aanwezig in plaats van transparant. 

Blijft het kasteel open tijdens de werken?

Ja, het kasteel blijft open.